Ocena przedsiębiorstwa służy do weryfikacji prowadzonej działalności i jest punktem wyjścia dla przyszłych decyzji. Jakość oceny zależy od wiedzy, doświadczenia i możliwości wykonawcy a przyjęty przez przedsiębiorstwo schemat jest wypracowywany w oparciu o potrzeby i specyfikę działalności. W zmieniającym się otoczeniu stosowany schemat powinien ulegać ciągłemu doskonaleniu, aby przedsiębiorstwo mogło skutecznie odpowiadać na potrzeby rynku. Wykonywana ocena działalności, która zaspokaja podstawowe potrzeby przedsiębiorstwa, nie zawsze jest wystarczająca. Należałoby ją wzbogacić o szereg elementów, które uwzględnią wielowymiarowość systemu jakim jest przedsiębiorstwo.
Ocena przedsiębiorstwa służy do weryfikacji prowadzonej działalności i jest punktem wyjścia dla przyszłych decyzji. Jakość oceny zależy od wiedzy, doświadczenia i możliwości wykonawcy a przyjęty przez przedsiębiorstwo schemat jest wypracowywany w oparciu o potrzeby i specyfikę działalności. W zmieniającym się otoczeniu stosowany schemat powinien ulegać ciągłemu doskonaleniu, aby przedsiębiorstwo mogło skutecznie odpowiadać na potrzeby rynku. Wykonywana ocena działalności, która zaspokaja podstawowe potrzeby przedsiębiorstwa, nie zawsze jest wystarczająca. Należałoby ją wzbogacić o szereg elementów, które uwzględnią wielowymiarowość systemu jakim jest przedsiębiorstwo.
OCENA PRZEDSIĘBIORSTWA
Celem każdego przedsiębiorstwa jest efektywne gospodarowanie posiadanymi kapitałami. Weryfikacja efektywności zarządzania zasobami jest możliwa poprzez dokonanie oceny funkcjonalności przedsiębiorstwa. Taka ocena powinna być wykonywana regularnie a częstotliwość powinna być zależna od zmian środowiska zewnętrznego i/lub wewnętrznego firmy. Zazwyczaj taka ocena jest dokonywana kilka razy w roku podczas weryfikacji realizacji przyjętych planów, które łączą efekty działań różnych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Oceny działalności, które są samodzielnie wykonywane przez firmy są zwykle ogólne i dotyczą wyników na poziomie strategicznych. Brakuje w nich analiz techniczno-ekonomicznych, które pozwoliłyby wniknąć w szczegóły i pokazać czynniki determinujące osiągnięte wyniki. Taka ocena jest trudna do wykonania. Wymaga ona umiejętności dwukierunkowego przechodzenia z strategicznego poziomu zarządzania na poziom operacyjny oraz przekładania tego, co się dzieje w poszczególnych obszarach działalności firmy na osiągane wyniki na poziomie strategicznym
TRUDNOŚCI W REALIZACJI OCENY DZIAŁALNOŚCI ORGANIZACI
Przedsiębiorstwa często nie potrafią określić ani zakresu oceny ani zmierzyć efektywności poszczególnych procesów i ich wpływu na wynik finansowy. Wynika to z braku wiedzy i doświadczenia. Dodatkowym utrudnieniem jest brak wzorcowego algorytmu oceny przedsiębiorstwa, który mógłby po dostosowaniu do specyfiki firmy być wykorzystywany do oceny. W literaturze są dostępne różne opracowania nt. ocen funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz jego podsystemów. Rzadko jednak odwołują się one do wszystkich poziomów funkcjonowania firmy jednocześnie. Zawarte w literaturze przykłady analizy poszczególnych podsystemów są często prezentowane oddzielnie. Może to powodować mylne wrażenie ich niezależności. Utrudnia to identyfikowanie wpływu poszczególnych podsystemów oraz ich współzależności na wynik finansowy przedsiębiorstwa. Brak standaryzacji uniemożliwia dokonania szybkiej oceny funkcjonowania przedsiębiorstwa i identyfikacji jego słabych stron. Przedsiębiorstwa, które podejmują się całościowej oceny często poddają analizie osobno poziomy strategiczny, taktyczny i operacyjny. Skutkiem takiego podejścia jest brak powiazania ze sobą poszczególnych warstw, co może pociągać sprzeczne wnioski i tym samym niewłaściwe decyzje. Taka ocena jest trudna do realizacji przez samo przedsiębiorstwo dlatego, raz na jakiś czas jest zlecana firmom doradczym. Braki wiedzy i doświadczenia w zakresie kompleksowej i wielowymiarowej oceny utrudniają weryfikację otrzymanych analiz i ocen dokonanych przez podmioty zewnętrzne. Powoduje to, że nie jesteśmy wstanie wnieść wartości dodanej do prac zewnętrznych ekspertów ani też w pełni ich wykorzystać.
Nawet szczegółowa analiza ekonomiczna, która pozwala na pogłębioną ocenę przedsiębiorstwa jest rzadko stosowana w praktyce (rysunek nr 1). Mogą na nią sobie pozwolić głownie duże organizacje, które posiadają rozbudowane struktury kontrolne.
Rysunek 1. Ocena działalności przedsiębiorstwa Źródło: Opracowanie własne
Główną trudnością w trakcie sporządzania analiz są nie tylko wymagania wobec wiedzy i kompetencji, ale również zasoby i możliwości techniczne przedsiębiorstwa. Rzetelna analiza ekonomiczna wymaga gromadzenia i przetwarzania szczegółowych danych na poziomie operacyjnym. Istotne jest właściwe zdefiniowanie wskaźników i ich powiązanie z każdym obszarem działalności firmy. Opracowanie matrycy wskaźników powiązanych z każdym poziomem zarządzania wymaga wiedzy merytorycznej dodatkowo wzbogaconej znajomością organizacji oraz branży. Kompetencje te pozwolą na właściwe połączenie danych i zdefiniowanie wskaźników a następnie ich analizę i wyciąganie wniosków. Nie bez znaczenia są możliwości techniczne przedsiębiorstwa. Bez narzędzi IT, gromadzenie i przetwarzanie danych jest trudne, czasochłonne i pracochłonne a czym więcej informacji i danych tym większe ryzyko popełnienia błędów.
PODSUMOWANIE
Z uwagi na ograniczenia w zakresie kompetencji, zasobów i możliwości technicznych oraz w związku z dużymi nakładami koniecznymi do sporządzenia pełnej oceny przedsiębiorstwa racjonalnym podejściem jest korzystanie z systemu oceny, który jest w pełni przejrzysty dla użytkownika i jednocześnie nieustanie rozwijany o nowe elementy. W zależności od profilu użytkownika dla zarządzającego inżyniera punktem wyjścia powinna być analiza techniczno-ekonomiczna a dla zarządzającego ekonomisty analiza finansowa.
Jerzy PIONTEK
office@strefawzrostu.com
.jpg)
.JPG)
.jpg)
